सागर लाटा....किती अधीर व्हाव्या किना-याला भेटायला...!!

पण...नववधू प्रमाणे "लाजते पुढे सरते, फिरते..." असे का बरं करतात?

दूर क्षितिजापाशी आणि त्याही पुढे लाटा रूप घेतात मर्दानीचं...जसं .. डोलकर म्हणतो..

"या हो दरियाचा दरियाचा दरियाचा दरारा मोठा...जवा पान्यावरी उठतांना डोंगर लाटा लाटा लाटा..." !!!

जलद घनश्याम मेघ पर्वत राशीच्या भोज्ज्याला स्पर्शून ह्या रात्नाकाराला भेटायला येतात तेव्हा किना-यावरल्या आम्हा पर्यटकांना ती एक पर्वणी वाटते...

मनात येतं, घ्यावी नाव आणि जावे ह्या लाटा पार करत ...ऐकू तरी हे घन काय संवाद करतात सागराशी...!!!

हा चुरा विजेचा अंतराळी विखुरला.
की कांड अग्नीचे व्यापितसे गगनाला?

जन्मा का येई एखादा नव तारा ?
की मृत्यु कुणा ता-याचा हा सामोरा 

जन ह्याला म्हणती नक्षत्राचे देणे
परि हे तर मजला वाटतसे देखणे...

(चित्र इ-मेल द्वारे मिळाले)

मधुसूदन थत्ते
०७-०८-२०१४

मित्रांनो,
आज गुरुवार....त्रिगुणात्मक त्रैमूर्तीचे स्मरण...
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^

कोण्या कवीने ह्या देवाचे वर्णन काय सुरेख केले आहे पहा...

हे छोटेसे भजन मी लहान असताना माझ्या काकांनी दर गुरुवारी म्हटलेले ऐकले आहे आणि पुढे मी म्हणत असे. भैरव रागात बांधलेलं हे भजन मी अजूनही पेटीवर वाजवत असतो...

वर्णन तर पहा...सोबतच्या चित्रात दत्तमूर्ती त्याच रूपात आपण पहावी...पूर्ण भजन स्कॅन करूनही दिले आहे खाली..(चित्र डॉ. दिलीप साठे ह्यांच्या बहुमोल ग्रंथातून घेतले आहे. ग्रंथाचे नाव आहे: "श्रीगुरुचरणतीर्थ")

हा परम सनातन विश्व भरूनी उरला
गुरुदत्तराज ऋषी कुळात अवतरला

हा देवही आणि ऋषीही...कसा ते पुढे वाचा...

स्मित रम्य वदन, काषाय वसनधारी...
पीयूष युक्त करि रत्न जडित झारी...
निज भक्तत्राण कारणी शूल धरिला ...!!!!

पहा काय शब्द आहेत सुंदर...

पुढे कवी म्हणतो....

बांधिला टोप मुरडुनी जटा मुगुटी...
घातली दयाघन माला दिव्य कंठी
करधृत डमरूतुनि उपजति ज्ञानकळा...

किती अप्रतीम वर्णन केले आहे कवीने...!!!!

श्वानरूपी श्रुती आणि कलीला घाबरून जवळ असलेली भूधेनु... ह्या मृगचर्म पांघरलेल्या आणि हाती शंख चक्र असलेल्या भगवंतापाशी वावरत आहेत..

स्वजनांच्या रक्षणाला तत्पर अशा ह्या भस्म लेपलेल्या देवाच्या झोळीत जन्म-मरण पिगा घालतायत..युगे आली गेली...येणार जाणार...

अशा ह्या नारायणाच्या हृदयी भक्त-प्रेम रंग भरून-व्यापून उरला आहे....भक्तांनो...पहा..जरा ध्यान करा जरा...!!!!!!!!

मधुसूदन थत्ते....
०७-०८-२०१४
◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘

हा परम सनातन विश्व भरूनी उरला
गुरुदत्तराज ऋषी कुळात अवतरला ||

बांधिला टोप मुरडुनी जटा मुगुटी...
घातली दयाघन माला दिव्य कंठी
करधृत डमरूतुनि उपजति ज्ञानकळा..
गुरुदत्तराज ऋषी कुळात अवतरला ||

मृगचर्म पांघरी शंखचक्र हाती
श्रुती श्वानरूप घेउनी पुढे पळती
भूधेनु कलिभये चाटित चरणाला
गुरुदत्तराज ऋषी कुळात अवतरला ||

करि स्वजन उपाधी भस्म लेप अंगा
झोळीत भरी तव जन्म मरण पिंगा
नारायण हृदयी रंग भरूनी गेला
गुरुदत्तराज ऋषी कुळात अवतरला ||

◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘

मित्रांनो अक्षतृतिया आली त्या निमित्त ह्या एका कर्तृत्ववान आई बद्दल थोडेसे...

१४ व्या वयात लग्न १९३० सालचे...शिक्षण मराठी सातवी भुसावळला...त्यानंतर शाळा-कॉलेज अजिबात नाही..आणि वयाच्या नवव्या दशकात बाई पालखीवाला यांचे "We the people " वाचून संपवते...लाला यांचे "Creation of Wealth" हे TaTa उद्योगावरचे पुस्तक वाचून काढते..काय ही जिद्द..!!

संसाराच्या चक्रव्यूहात स्व-उन्नती अजिबात बंद पेटीत ठेवणा-या गेल्या शतकातल्या काही बुद्धिवान स्त्रियांना हा असा त्याग करावा लागला...
एकत्र कुटुंबाचा किंवा वडिलकीचे आधिपत्य असणा-या, विभक्त कुटुंबाचा फायदा...पेक्षा जांच ह्याना जास्त जाणवला...
स्वत:च्या मुलाला उच्च शिक्षणाची संधी मिळणे अशक्य उलट कारकुनी करावी लागणार हे पाहिल्यावर ही माता विनम्रपणे पतीसह स्वतंत्र निर्णय करायला सिद्ध झाली.

क्षणाश:कणशश्चैव विद्यामर्थंचसाधयेत
क्षणत्यागे कुतो विद्या कणत्यागे कुतो धनं

ही उक्ती ही आई अक्षरश: अखेर पर्यंत जगली.

८९ वर्षाच्या आयुष्यात हिला कधी को कोणी स्वस्थ बसलेली पाहिलीच नाही...टीव्ही बघता बघता हातात काही काम असेल...
पुड्यांचे दोरे एकत्र करून हिने गुंडे करावे.."दोरे लागतात असे खूपदा" म्हणायची.
लाल भोपळ्याच्या बिया एक एक करत सोलून ठेवायची...
वयाच्या ८५ वर्षापर्यंत मुला-नातवंडांचे घरातले कपडे हिने शिवले...१९४९ साली मुंबईच्या एका विख्यात शिवण क्लास मध्ये पहिला नंबर मिळवून तिच्या साठी कौतुकाने पतीने आणलेले त्या काळचे १४९ रुपयांचे सिंगर मशीन आज २०१३ मध्ये सुद्धा चालते आहे.
१९८५ च्या पती-निधनानंतर तिने योगासने शिकायला सुरु केले..घराच्या छोट्याशा बगिचात अनेक प्रयोग केले...आणि अगदी २००५ च्या १४ ऑक्टोबर ह्या अखेरच्या दिवसापर्यंत ती बगिच्यात जेवढे जमेल ते काही ना बाही करत राहिली...
अखेरच्या दिवशी, स्वत:चे कपडे सुद्धा ह्या अनुकरणीय मातेने धुतले...
हे स्वावलंबन

ही चिकाटी

हा आत्मविश्वास

ही जिद्द

यमराजालाही प्रश्न पडला असेल...

मित्रांनो अशी होती हो माझी आई....अक्षतृतिया हा तिचा वाढ दिवस होता बरं...

मधुसूदन थत्ते
अक्षतृतिया २०१३

एकदा असेच सफरचदांच्या मळ्यात गेलो...अशी लगडलेली होती फळे प्रत्येक झाडाला...असंख्य झाडे...बुटकी...साधारण आठ-दहा फूट उंच... पण हिरवी, लाल, पिवळी, शेंदरी...सफरचंद अगदी भरपूर...

मी हावरट झालो आणि बागेत शिरतानाचा फलक पाहून स्वैरही झालो..

"कितीही तोडा आणि खा पण घरी न्यायची असतील तर गेटपाशी दाखवा..."

लहान मुले. तरूण मुले-मुली, वृद्ध माणसे...दिसली पण झाडेच इतकी होती की माणसे तुरळक वाटावी...

मधुसूदन थत्ते
२६-०६-२०३

अथांग दरिया, विनवि किना-या, कौतुक माझे करिसी 
चरण-स्पर्श नित करीतसे मज आशिर्वचने देसी 

दिनकर मग जाताना वदला पाहतसे मी नित्य
तू हळू हळू धरतीला तिथल्या बळकाविसि हे सत्य. 

(Scene borrowed from Sumedha Bhat )
मधुसूदन थत्ते

हे दृश्य पाहिलं आणि वाटलं लग्गेच टाकावं सावध पाऊल त्या छोट्या होडीत आणि मारावी वल्ही सपासप...
जावे क्षितीजावेरी आणि पहावे डोकावून खाली..पलिकडे आहे तरी काय...!!
भेटेल एखादा मत्स्यावतार आणि कळेल हे दशावतार कसे कसे प्रगट झाले....
नको...पण...त्यापेक्षा...
विचारावे ह्या पर्वताला..."आमचा हिमालय माहित आहे का तुला? नाही ? मग आमचा विन्ध्य? मेरू? लाडका सह्याद्री?
विचारावे ह्या जळाला..."आमचे मानसरोवर माहित आहे का तुला? नाही?
मग गंगाजल ? नर्मदेचा अवखळपणा ?
आणि..
त्यांची "नाही बुवा" अशी उत्तरे अपेक्षित होतीच.

मधुसूदन थत्ते
२४-०६-२०१३

आजचा दिवस मोठा भाग्याचा...

कन्येच्या नव्या इमारतीची वास्तुशांत असणे हे तर पवित्र असे कारण होतेच पण त्या निमित्ताने चार विद्वान वेद-शास्त्र पारंगत अशा पुरोहितांशी झालेला संवाद हे त्या भाग्याचा भाग आहे...

चारही जण नव्या पिढीचे आहेत...अस्खलित वाणी आणि वेधक अभिव्यक्ती हे त्यातल्या प्रमुख पुरोहितांचे वैशिष्ठ्य. 

त्यांच्यात कला भरभरून दिसली. मांडणी..मग ती वास्तूकलशाची, ग्रहमंडळाची किंवा पुण्याहवाचन मंचकाची असो...त्यात सुरेख कला दिसली...प्रत्येक विधीची माहिती मोठ्या आनंदाने आणि कुठेही अंध-श्रद्धेचा वासही नसावा अशी त्यांनी दिली...

"यज्ञात राक्षस विघ्न आणायचे" हे सांगितल्यावर..."अहो हे राक्षस कोण? आपलेच षड्रिपू..." अशी टिप्पणी करायला विसरले नाहीत.
पुढे ते म्हणाले...
"मंत्रोच्चाराने..ह्या यज्ञाच्या पसरलेल्या औदुंबर-समिधाच्या धुराने वास्तूवर चांगला परिणाम होतो हा अनुभव आहे..राहत्या माणसाना शांती-पुष्टी-तुष्टी मिळते हा अनुभव आहे..".

ह्याहीपेक्षा मला अतिशय भावले ते त्यांचे अभिजात गायनाचे पारंगत असणे....मध्ये दोन वेळा त्या प्रमुख पुरोहितांनी दहा-दहा मिनिटे गणेशाची आणि वास्तूपुरुषाची आराधना केली ती खास रागधारी गाण्याने...!!!

ही आजची पुरोहितांची नवी पिढी...अभिमान वाटावा असे आहेत हे विद्वत्जन....

म्हणूनच सुरुवातीलाच म्हंटले..."आजचा दिवस मोठा भाग्याचा"

 — 

का फटकारिसि सौदामिनी अवनीला तू ?
कोपली अशी का? काय मनी तव किंतु?

कापती थरथरा अधर धरणी चे देवी
तू मेघा भेदुनि कल्लोळा तव दावी 

ते मेघ त्वरे देती तुज करुनी वाट
गगन भेदी घन आक्रोषती सुसाट

ही सृष्टी चराचर भयकंपित मग झाली
ही प्रलयंकारी स्थिती सभोती झाली

(वीज निघाली अवनिकडे)
मधुसूदन थत्ते

ह्या आईच्या डोळ्यातले कौतुक बघा कसे ओसंडून वाहते आहे.... 
ही निरागस धिटुकली काय बरं सागत असावी आईला...
बघा कोणाकोणाला काय सुचतंय ते.

नगराज म्हणू की कुंभकर्ण निजलेला?
किती युगे पहुडला माहितही नच त्याला 

कलियुगात जर हा आत्ता जागा झाला
शोधील चहूकडे सोन्याच्या लंकेला..