मित्रांनो अक्षतृतिया आली त्या निमित्त ह्या एका कर्तृत्ववान आई बद्दल थोडेसे...

१४ व्या वयात लग्न १९३० सालचे...शिक्षण मराठी सातवी भुसावळला...त्यानंतर शाळा-कॉलेज अजिबात नाही..आणि वयाच्या नवव्या दशकात बाई पालखीवाला यांचे "We the people " वाचून संपवते...लाला यांचे "Creation of Wealth" हे TaTa उद्योगावरचे पुस्तक वाचून काढते..काय ही जिद्द..!!

संसाराच्या चक्रव्यूहात स्व-उन्नती अजिबात बंद पेटीत ठेवणा-या गेल्या शतकातल्या काही बुद्धिवान स्त्रियांना हा असा त्याग करावा लागला...
एकत्र कुटुंबाचा किंवा वडिलकीचे आधिपत्य असणा-या, विभक्त कुटुंबाचा फायदा...पेक्षा जांच ह्याना जास्त जाणवला...
स्वत:च्या मुलाला उच्च शिक्षणाची संधी मिळणे अशक्य उलट कारकुनी करावी लागणार हे पाहिल्यावर ही माता विनम्रपणे पतीसह स्वतंत्र निर्णय करायला सिद्ध झाली.

क्षणाश:कणशश्चैव विद्यामर्थंचसाधयेत
क्षणत्यागे कुतो विद्या कणत्यागे कुतो धनं

ही उक्ती ही आई अक्षरश: अखेर पर्यंत जगली.

८९ वर्षाच्या आयुष्यात हिला कधी को कोणी स्वस्थ बसलेली पाहिलीच नाही...टीव्ही बघता बघता हातात काही काम असेल...
पुड्यांचे दोरे एकत्र करून हिने गुंडे करावे.."दोरे लागतात असे खूपदा" म्हणायची.
लाल भोपळ्याच्या बिया एक एक करत सोलून ठेवायची...
वयाच्या ८५ वर्षापर्यंत मुला-नातवंडांचे घरातले कपडे हिने शिवले...१९४९ साली मुंबईच्या एका विख्यात शिवण क्लास मध्ये पहिला नंबर मिळवून तिच्या साठी कौतुकाने पतीने आणलेले त्या काळचे १४९ रुपयांचे सिंगर मशीन आज २०१३ मध्ये सुद्धा चालते आहे.
१९८५ च्या पती-निधनानंतर तिने योगासने शिकायला सुरु केले..घराच्या छोट्याशा बगिचात अनेक प्रयोग केले...आणि अगदी २००५ च्या १४ ऑक्टोबर ह्या अखेरच्या दिवसापर्यंत ती बगिच्यात जेवढे जमेल ते काही ना बाही करत राहिली...
अखेरच्या दिवशी, स्वत:चे कपडे सुद्धा ह्या अनुकरणीय मातेने धुतले...
हे स्वावलंबन

ही चिकाटी

हा आत्मविश्वास

ही जिद्द

यमराजालाही प्रश्न पडला असेल...

मित्रांनो अशी होती हो माझी आई....अक्षतृतिया हा तिचा वाढ दिवस होता बरं...

मधुसूदन थत्ते
अक्षतृतिया २०१३